داستان آفرینش در مثنوی مولانا و دیگر آثار صوفیانه

آفرینش الهی دلیل حضور ما در جهان است. اما آیا براستی می­دانیم از کجا آمده­ایم؟ و زبهر چه آمده­ایم؟ یا انجام کار چیست؟ دغدغه این چرایی­ها در ذهن و زبان بسیاری موج می­زند و پاسخ آنان حکایت از تلاشی است که برای تخفیف دلنگرانی­های بشری داشته­اند. عرفان ایرانی اسلامی در مواجهه با این سؤال مهم از منظر ویژه­ای آن را مورد بررسی قرار داده است. آفرینش و داستان آدم و حوا در آثار بسیاری از عرفای نامدار سده­های نخست تمدن اسلامی تا قرون بعد، نظیر حلاج، ابن عربی، نسفی، عطار، سنایی، مولانا و دیگران به چشم می­خورد. این مقاله بر آن است تا ایده­های برجسته عرفا پیرامون مسأله آفرینش، داستان خلقت آدم و حوا و موضوع ابلیس را مورد مداقه قرار دهد. اینکه آفرینش برپایه محبت الهی بنا شده، موضوع عنایت حق به انسان، پایداری ابلیس در عشق و درهم­آمیختگی موضوع ابلیس و اهریمن و در نهایت دیدگاه مولانا و اندیشه او در زمینه آفرینش انسان و ماجرای ابلیس از جمله نکاتی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است. هرچند مولانا این وادی را پرخطر می­بیند لیکن باور وحدت وجودی او آدم را از منظر تئوری انسان کامل مورد ارزیابی قرار می­دهد.